نقد و بررسی فیلم دادیو (Daddio) ، غریبه‌های آشنا

نخستین ساخته‌ی بلند کریستی هال، فیلم‌ساز آمریکایی، ایده‌ی ساده‌ای را برمی‌گزیند تا بتواند از پسِ یک گفت‌وگوی طولانی، مفاهیمی پیچیده و درهم‌تنیده از جامعه‌ی امروزی را واکاوی کند. فیلمی با بازی داکوتا جانسون (در نقش گرلی) و شان پن (در نقش کلارک) که تقریبن در یک لوکیشنِ واحد ــ داخل تاکسی ــ می‌گذرد. به همین دلیل، فیلم تا اندازه‌ی زیادی یادآور لاک (استیون نایت، ۲۰۱۲) است. فیلمی که آن هم تقریبن به‌تمامی داخلِ یک خودرو می‌گذشت و بر طبقِ مکالمه‌های کاراکتر اصلی فیلم (با بازی تام هاردی) با تلفن، با خودش یا خاطره‌ی پدرش، ماجرای اصلیِ خود را روایت می‌کرد. دادیو نیز در یک تاکسی اتفاق می‌افتد. گرلی قرار است از فرودگاه به خانه برگردد و کلارک، راننده‌ی تاکسی، شروع به صحبت‌کردن با او می‌کند. صحبتی که ابتدا فقط از سرِ تفنن به‌نظر می‌رسد، اما رفته‌رفته به یک گفت‌وگوی طولانی و عمیق تبدیل می‌شود؛ گفت‌وگویی که انگار گرلی از همان ابتدا به آن نیاز داشت تا بتواند با حرف‌زدن از مواردی از زندگیِ خود، باری بزرگ را از روی دوش‌های خود بردارد.

وقتی گرلی در تاکسی می‌نشیند، نمایش‌گر را خاموش می‌کند. نمایش‌گری که در حال پخش یک آگهی فرمالیته است و دارد تصویری از مجسمه‌ی آزادی را نمایش می‌دهد. کنشی که نشان‌دهنده‌ی شخصیتِ متکی‌به‌نفسِ گرلی است و نیز نشان‌دهنده‌ی این‌که او تجربه‌ی زیادی در استفاده از این‌گونه تاکسی‌های فرودگاهی دارد و نیازی به دیدنِ این‌گونه آگهی‌ها احساس نمی‌کند. مضاف بر این‌که نوعی «فرار از کلیشه‌ها» را نیز در مورد شخصیت گرلی تداعی می‌کند؛ همان‌گونه که شغلِ او نیز مؤیدِ چنین چیزی است. اما آن‌چه در ادامه درباره‌ی رابطه‌ی او با L متوجه می‌شویم این است که او اتفاقن درگیر کلیشه‌های چنین روابطی است. دختری که در بچگی پدری بالای سر نداشته و حالا سعی دارد با ارتباط با مردی بزرگ‌تر از خودش ــ که تقریبن سنّ پدر او را دارد ــ این کمبود را جبران کند.

مکالمه‌ی کلارک و گرلی بیش‌تر شبیه به یک جلسه‌ی تراپی است. کلارک از روی شواهد، دست روی نقاطی می‌گذارد و با توضیحِ جهان مردها، با استفاده از تجربیات خودش، جهان‌بینیِ تازه‌ای را به گرلی عرضه می‌کند. این‌گونه فیلم رفته‌رفته مخاطب را بیش‌تر با شخصیت گرلی و گذشته‌اش آشنا می‌کند. می‌توان متوجهِ تقابل و تضادِ دیگری نیز درباره‌ی کاراکترهای کلارک و گرلی شد: کلارک به‌راحتی از گذشته‌اش تعریف می‌کند و آن را به‌مثابه‌ی چراغی برای روشن‌کردنِ مسیر و جهان می‌داند، ولی گرلی از گذشته‌اش فرار می‌کند و ما تنها از طریقِ دیالوگ‌های این دو می‌توانیم به بخش‌هایی از این گذشته دسترسی پیدا کنیم. موتیفِ بصریِ تکرارشونده‌ی فیلم تصویرِ گرلی است که در آینه‌ی جلوی تاکسی محصور شده است و می‌توان در پس‌زمینه، تصویر شهر را دید: گویی او در قابی تنگ اسیر است و نوعی سرگشتگی و گم‌گشتگی را در شهر تجربه می‌کند.

فیلم از جزئیاتِ قابل‌توجهی در فیلم‌نامه‌ی خود نیز بهره می‌برد. کاراکتر L، ضلع سومِ مثلثی که کاراکترهای اصلیِ فیلم را تشکیل می‌دهند، به‌وفور دچار غلط‌های تایپی می‌شود. چیزی که می‌تواند نشان‌دهنده‌ی دوگانگی‌ها و حتا دروغ‌هایی باشد که آن شخصیت درگیرشان است. این مسئله علی‌الخصوص زمانی برجسته می‌شود که او در پاسخِ گرلی، زمانی که می‌پرسد: «وقتی گفتم عاشق‌ت‌ام، اذیت‌ت کردم؟»، دوباره دچار این غلط تایپی می‌شود؛ ابتدا می‌نویسد «اذیت شدم» و بعد اصلاح‌ش می‌کند به «اذیت نشدم». این‌گونه هم برای گرلی و هم برای مخاطب، نوع و کیفیتِ این رابطه بیش‌تر و بیش‌تر مورد تردید قرار می‌گیرد.

کاشت و برداشت‌های دیگری نیز که در فیلم‌نامه طراحی شده‌اند جلبِ نظر می‌کنند. مواردی نظیر «دست‌دادن» یا اشاره به «بچه» (با توجه به پلان‌های دختربچه‌ای در خودروی بغل که توجهِ گرلی را جلب می‌کند) و اشاره به شغلِ دختر و ماجراهای «صفر و یک». عنوانِ فیلم، Daddio، را می‌توان ترکیبی از Daddy (بابایی) و صفر و یک (۱+۰) در نظر گرفت (dadd+1+0). صفر و یکی که، با توجه به بحث‌های دو کاراکتر، نشان‌دهنده‌ی درست و غلط نیز هستند. بنابراین، این رابطه نیز درگیرِ ابهامی آزاردهنده است و درست یا غلط بودن‌ش به‌تمامی روشن و مشخص نیست. این مسئله را می‌توان درباره‌ی خاطره‌هایی که هر دو تعریف می‌کنند نیز دید. مثلِ خاطره‌ی گرلی از دست‌دادن به پدرش که از نظر او و خواهرش متفاوت رخ داده‌ است.